-
Kalopati
बाँके । कृषि पेशाबाट पलायन भएका किसानहरु स्मार्ट कृषि गाँउ कार्यक्रम लागू भएपछि पुनः कृषि पेशामा फर्केका छन् । बाँकेको राप्ती सोनारी गाँउपालिका–७, फत्तेपुरका किसानहरु पुरानो प्रविधिबाट खेतीगर्दा उत्पादनमा कमी भएपछि मजदुरी पेशामा लागेका थिए । तर कृषि ज्ञान केन्द्र बाँकेमार्फत् उक्त वडामा स्र्माट कृषि गाँउ कार्यक्रम लागू भएपछि किसान पुनः कृषि पेशामा फर्केका हुन् ।
सो गाउँपालिका कृषि पेशामा होमिएको गाँउपालिका हो । तर पुरानै विधि र प्रविधिअपनाएर कृषिगर्दा उत्पादनमा कमी आएको थियो । लगानी र मिहिनेट बढी लाग्ने तर उत्पादन कम भएको कारणले किसानहरु कृषि पेशाबाट पलायनभई दैनिक ज्यालादारी मजदुरी काममा लागेका थिए । नेपाल सरकारले २०७५ सालदेखि बाँके जिल्लामा कृषि ज्ञान केन्द्रमार्फत् स्मार्ट कृषि गाँउ कार्यक्रम सञ्चालन गरेपछि किसानहरु उत्पादन देखेर पुनः कृषि पेशामा फर्केका छन् । कृषि उत्पादनका लागि कृषि ज्ञान केन्द्रले हरेक सिजनमा र हरेक बर्षमा किसानहरुलाई ५० प्रतिशत अनुदानमा कृषि समाग्री दिने र प्याकेट क्षेत्रका लागि मलबिउहरु पूर्ण रुपले ज्ञान केन्द्रले दिएपछि थप हौसला आएको राप्ती सोनारी गाँउपालिका–७, फत्तेपुरका किसान चक्रबहादुर थारुले बताए ।
बर्षामा धान, हिउँदेमा आलु मात्रै उत्पादन गरिरहेका किसानहरु २०७५ सालदेखि सबै महिना खेती गरिरहेका छन । स्मार्ट कृषि गाउ कार्यक्रम लागु भएपछि अहिले १ सय ७ घर धुरीले सिजनअनुसार खेती गरिरहेका छन् । बर्षातमा धान, हिउँदेमा आलु र तोरी र बसन्तमा मकै खेतीगरि रहेका छन् । तर नेपाल सरकारबाट स्वीकृत भएका मकै भारतीय मकै जस्तो उत्पादन नभएपछि उनीहरु भारतीय मकैको बिउमानिर्भर परेको फत्तेपुर स्मार्ट कृषि गाँउका किसान तथा सचिब खोज लालथारुले बताए । तराईको भेग र बाँकेको माटो उर्वर भएको कारणले मकै उत्पादननिकै राम्रो भैरहेको छ । स्मार्ट कृषि गाँउ कार्यक्रम लागु भएदेखि नै फत्तेपुरका किसानहरु पुर्ण रुपमा कृषिमा आबद्ध भएको कृषि ज्ञान केन्द्रका अधिकृत दिनेश भट्टराईले बताए ।
यस क्षेत्रमा उत्पादन हुने चाँद, ताला ११ जिरो सात, जेपी पाँच सय दुई जातका मकै अहिले बसन्ते सिजनमा बिगाहा जमिनमा मकै खेती गरेको अधिकृत भट्टराईले बताए । राप्ती सोनारी गाँउपालिकाले स्मार्ट कृषि गाँउका किसानहरुलाई आर्थिक सहयोग नगरे पनि प्राविधिक रुपमा किसानहरुले खबर गर्न साथ सहयोग गर्दै आएको गाँउपालिकाकी कृषि प्राविधिक सुमित्रकुमारी थारुले बताउनु भयो । नेपाल सरकारले मान्यता दिएको मकै धेरै समय लाग्ने, घोघा लामो भएपनि कम दाना लाग्ने, धेरै अग्लो हुने र उत्पादनमा कमीआएको कारणले किसानहरुले भारतीय मकैको बिउ लगाउने गरेको उनले बताए ।
यसरी स्मार्ट कृषि गाँउ स्थापना भएर किसानहरुले लागेको देख्दा हरेका गाँउपालिकाको वडा स्तरमै स्मार्ट कृषि गाँउ सञ्चालन गर्न जरुरी देखिन्छ । वडा स्तरमै स्मार्ट कृषि गाँउ कार्यक्रम लागु भएपछि विदेश पलायन हुन लागेका युवाहरुलाई स्वदेशमै रोजगारीको अवसर दिई आत्मनिर्भर बनाउन र कृषि उत्पादनमा बृद्धि हुने देखिन्छ ।
